De Filosofiets – Het fietsersdilemma
Er wordt nergens zoveel gefietst als in Nederland; gemiddeld fietst een Nederlander zo’n 880 kilometer per jaar1. Dat getal wordt natuurlijk flink opgekrikt door Stravamanen en andere fanatiekelingen. Over het algemeen wordt fietsen geassocieerd met een gezonde, duurzame leefstijl. Maar hoe duurzaam is de fiets(er) eigenlijk?
Fietsen is gezond!
Aan de ene kant zal iedereen beamen dat een ritje op de fiets naar school, werk of de supermarkt minder CO2 produceert dan hetzelfde ritje met de auto. Bovendien kunnen wij ons goed voorstellen dat degene die regelmatig op het zadel zit, over het algemeen fitter en gezonder is dan iemand die zich voornamelijk op een autostoel zetelt. Dit geldt natuurlijk helemaal voor recreatieve racefietsers en mountainbikers, die ook nog de fiets pakken voor sport en ontspanning. Na een rondje op onze carbon rossen, voelen wij ons in ieder geval helemaal herboren, zonder dat hier veel fossiele brandstoffen aan zijn vuil gemaakt.
De keerzijde van fietsen
Toch bevinden wij ons regelmatig op een figuurlijke T-splitsing. Ten eerste vanwege het materiaal dat wij – als fanatieke framemaatjes – er doorheen jagen. Ons land heeft meer fietsen dan inwoners en ook wij zullen niet ontkennen dat we meer dan één tweewieler in de schuur hebben staan. Het produceren van alleen een carbon frame – in het geval van de meeste racefietsen tegenwoordig – heeft een behoorlijke milieu-impact2. Een frame gaat dan nog wat jaren mee, maar hoe meer je fietst, hoe meer kettingen, cassettes en banden er aan te pas moeten komen. En wat te denken van de kast vol kleding die bij elk seizoen moet aansluiten? Daarnaast: hoe vaker je fietst, hoe beter je wordt en meer kilometers je waarschijnlijk kan maken. Soms word je zo fanatiek, dat je je aan wedstrijden waagt, waarbij je vervolgens hogere eisen stelt aan je materiaal. Zo beland je in een vicieuze cirkel, die wellicht positief is voor je conditie, maar niet voor het klimaat. Dit gedrag valt natuurlijk in het niet bij autosport of recreatief gebruik van de auto, maar daar willen we ons fietsfanatisme niet mee goedpraten.
Fietsen = eten
Een fiets mag dan geen motor hebben (we laten de elektrische fietsen hier even buiten beschouwing), toch moet onze eigen motor wel voorzien zijn van brandstof. Dat brengt ons op het tweede dilemma: Voedsel! Als fietsers verorberen we onderweg heel wat koolhydraten in de vorm van bananen, reepjes en gelletjes. Vervolgens nemen we na de rit voldoende eiwitten om te herstellen, vaak in de vorm van dierlijke producten. Worden we fitter en sterker, dan zal ons lichaam ook schreeuwen om steeds meer brandstof. Onder de streep eten we daarom doorgaans meer dan een “gemiddeld persoon” op een dag aan calorieën nodig zou hebben om te overleven.
Filosofietse discussie
Onze overpeinzingen leiden soms tot oververhitte filosofietse discussies (op de fiets). Wat geeft ons het recht om zoveel te fietsen, materiaal te verbruiken, te eten en – daarmee – CO2 uit te stoten? Puur en alleen voor ons eigen plezier of onze conditie? Zouden wij om deze redenen minder vaak moeten fietsen? Moeten we dan vaker de wandel- of hardloopschoenen aantrekken? Inderdaad, er is nog genoeg materiaal om over te filosofietsen. Hoe sta jij hierin?
(Niet-geheel fossielvrije) Bronnen
- https://www.fietsersbond.nl/ons-werk/mobiliteit/fietsen-cijfers/
- “De carbonrevolutie: De sport wint, de planeet verliest” in Trouw. Door Pepijn Keppel, 9 maart 2022.
De afbeelding is tot stand gekomen met dank aan de creatievelingen van The Noun Project, namelijk Izwar Muis (buitenblad), Martin Königsma (groene stroom), Berkah Icon (wielershirt en -bril), Guilherme Furtado (hart), Soremba (hoofd), Eucalyp (eten). De fiets is gebaseerd op ons logo.
